Özet
Ölmez çiçeği olarak bilinen helichrysum italicum bitkisi genellikle akdeniz ülkelerinin alternatif tıbbında önemli rol oynamaktadır. Geleneksel bilgilere bakıldığında farmakolojik etkileri nedeni ile aktif araştırmaların odak noktası olmuştur. Bu derleme Helichrysum italicum’ un farmakolojik aktiviteleri, yağı ve yağın bileşimi, hücre canlanması çoğalması ve yenilenmesi hakkında mevcut bilgi durumuna genel bir bakış sağlamayı amaçlamaktadır.
Makale İçeriği
Malzemeler ve yöntemler
Bu derleme yazılırken ilgili veriler “Directory of Open Access Journals”, “Google Scholar”, “ISI Web of Knowledge”, “PubMed”, “ScienceDirect” içerisinde “ Helichrysum” ve “ H. italicum ” anahtar kelimeleri kullanılarak araştırma yapılmıştır. Yerli ve yabancı kitaplardan ve diğer kaynaklardan elde edilen bilgilere de yer verilmiştir.
Giriş
Helichrysum cinsine ait bitkilerin geçmiş tarihi ilk literatür Historia Plantarum” (MÖ 3.–2. yüzyıl) olup, Eresos’lu Yunan Theophrastus yazmıştır. Bu kaynakta “ Heleiochrysos ”un yanıkların (bal ile karıştırılarak) ve zehirli hayvanların sokması/ısırıklarının tedavisinde kullanılabileceğini bildirmektedir. (1)
Bu cinse isim verilirken cinse ait bitkilerin çiçeklerinin salkım halinde ve parlak sarı renkte olması nedeni ile güneş ve altın anlamına gelen Yunanca “helios” ve “chryos” kelimelerinden faydanılmıştır (2). Tıbbi bir bitki olarak Helichrysum cinsine ait türler incelenmeye başlandığında bazı türler arasında büyük benzerlik bulunması nedeni ile karmaşık bir cins olarak sınıflandırılmıştır. Bu nedenle bitkilerin doğru tanımlanması ve tarihsel bakımdan incelenmesinde zorluklar yaşanabilir. (3)
Son yıllarda bu cinsin popüler olan çalışmalardan bazıları bazıları Helichrysum arenarium (L.) Moench (4) , Helichrysum stoechas (L.) Moench (5), Helichrysum graveolens (M Bieb) Sweet (6) Bu türlere olan ilgi geleneksel terapötik olarak kullanılmasından ileri gelmektedir.
Orta Avrupa’da Helichrysum arenarium çiçek salkımlarının kullanımı antiseptik, koleretik ve spazmolitik özellikleri nedeniyle araştırma konusu olmuştur (3), Helichrysum graveolens ise Türkiye’de diyabetes mellitus semptomlarının kontrolünde, yara iyileşmesi, hücre yenilenmesi ve diüretik olarak raporlanmıştır (6).
Helichrysum stoechas , İspanya’ da halk tıbbında özellikle anti-inflamatuar ve yara iyileştirici özelliklerinin yanı sıra diş ağrısı, ürolojik bozuklukları için kullanılmıştır (7)
Ayrıca Helichrysum italicum’un farmakolojik ve tıbbi özellikleri üzerine ilk bilimsel çalışmalar , 20. yüzyılın 40’lı ve 50’li yıllarında sedef hastalarında klinik araştırmaları yapılan Leonardo Santini’ye atfedilir. Ancak bulguları çok az öneme sahip dergilerde yayınlanmış ve ölümünden sonra büyük ölçüde göz ardı edilmiştir (8) Helichrysum italicum kullanımı, diğer çalışmaların yanı sıra ek olarak solunum yolu ile ilgili olanlar gibi enflamatuar ve alerji durumlarının yanı sıra cilt durumlarında da bildirilmiştir. (6).
Helichrysum italicum için Özellikle uçucu yağları elde edildikten sonra yara iyileşmesi ve diğer cilt rahatsızlıkları, özellikle bazı hematom ve yara izlerini iyileştirmesinde ilgi çekici aromaterapi uygulamaları çalışılmış olup hiç bir eleştiri ile karşılaşmamıştır. (6).
Gelişmeler
Helicrysum’un kimyasal bileşiminde Neril asetat (35.5), gama-Curcumene (13.9), alpha-Pinene (8.9), alpha-Curcumene (4.3), Italisen (4.0), Limonen (3.6), Neril Propionate (3.1), Okaliptol (2.3), Copaene ( 2.2) vardır (9) yapılan bir başka çalışmada ise bileşiminde çeşitli kimyasallar H. italicum uçucu yağında tanımlanan kırk altı bileşen , toplam uçucu yağ bileşiminin %98.37’sini temsil eder kalan %1,63 kısımdaki maddeler eser miktardadır. Yaklaşık %60’lık bir toplam nispi içerikle oluşturulan seskiterpen hidrokarbonlar, en bol bulunan kimyasal bileşik sınıfı iken, monoterpen hidrokarbonlar toplam bileşimin %18.52’sini oluşturur. Tespit edilen ana bileşenler γ-Curcumene (%14.07), Neril asetat (%12.96), α-Pinene (%12.38), β-Selinene (%11.27) ve α-Selinene (%7.27) dir (10)
Hücre yenilenmesi ve yara iyileşme sürecindeki önemli faktörler, kasılma ve epitelizasyondur [ 11 ] yapılan çalışmada Helicrysum’un esansiyel yağının hücre yenilenmesi ve yara iyileşme yara iyileştirme potansiyelini değerlendirmede bu aşamaların izlenmesi çok önemlidir.
Yapılan çalışmalar sonucunda Helicrysum’un esansiyel yağı bazlı topikal preparasyon ile tedavi edilen fare gruplarında kasılma değerlerinin daha yüksek olduğunu, dolayısıyla kasılma sonucunda epitelizasyonun daha yüksek olduğu rapor edilmiştir ve ayrıca epitelizasyon için daha kısa süre gerekli olduğu görülmüştür. Yara iyileşme potansiyeli, yara kontraksiyonunun hızlı olması ve epitelizasyonu kolaylaştırmaya yardımcı olan bu uçucu yağların temel özelliği antimikrobiyal potansiyele sahip terpenleri içermesinden kaynaklanabilir.
Günlük topikal uygulamadan sonra, H. italicum esansiyel yağ bazlı merhem ve jel ile tedavi edilen sıçanlarda yara iyileşmesi kontraksiyonu, kontrol ve araç grupları ile karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek bulundu. Uçucu yağ içeren jel ve merhemin, sırasıyla %42.3 ve %39.87’lik yara iyileşmesi kasılması ile en etkili olduğu rapor edilmiştir (12)
Ayrıca yapılan diğer çalışmalarda niasinamid, hyaluronik asit (HA), karnosin, matrikin peptitleri, melatonin ve Akdeniz çiçekli bitkisi Helichrysum italicum’un bir ekstresini içeren bir su içinde yağ emülsiyonunu kullanan 117 birey, 12 haftaya kadar her gece bir kez bu karışımı yüzlerine uygulamışlardır.
Bu kullanımın sonucu çok ilgi çekicidir bu karışım insan cildinde ex vivo oksidatif stresi önemli ölçüde azalttığı ve Klinik olarak, hidrasyon (+ %64,4; p < 0,05) ve transepidermal su kaybı (TEWL) değerlerinin (− %10,0; p < 0,05) kullanımdan sonraki 1 saat içinde düzeldiği ve Kırışıklık sayıları %18.9’a ( p < 0.05), kahverengi ve UV leke sayıları sırasıyla %5.5 ( p < 0.05) ve %13.2’ye ( p < 0.05) kadar azaldığı ifade edilmiştir. Laktik asit kaynaklı cilt yorgunluğu, karışımın kullanımdan sonraki 7 gün içinde önemli ölçüde azaldığı rapor edilmiştir. Ayrıca Deneklerin %86.7’si cildini daha canlı hissettiği rapor edilmiştir (13)
Bu çalışmadaki bir diğer rapor bu özütlerden elde edilen krem, çevresel faktörlerin neden olduğu cilt hasarını azaltığı ve gece kullanımı yaşlanmanın özellikle kırışıklık, kaz ayağı görünümünün azaltılmasında etkili olduğu ve yaşlanmanın klinik belirtilerini iyileştirdiğini ve cilt tahrişini azalttığı yönünde bilgiler sunmuştur.
Soldaki görselde 28. 56. Ve 84. Günlerde etken maddenin etkisinin kaz ayağı görünümün etkisi ölçülmüştür. Ve Ortalama kırışıklık sayısı 28 gün (− %11.1; p < 0.05), 56 gün (− %10.9; p < 0.05) ve 84 gün (− %18.9; p < 0.05) sonra önemli ölçüde azalmıştır ve Kırışıklık hacmi ise D56 (−%8,1; p < 0,05) ve D84’te (−%14,8; p < 0,05) azalmıştır (Tablo(Tablo 3),3) ve bu kırışıklıkların ortalama derinliği D56’da ( p < 0.05) % 6.9 ve D84’te % 7.7 ( p < 0.05) olmuştur.
Yapılan bir başka çalışmada ise cilt kuruluğunun birçok insan için önemli bir sorun olduğuna değinmiş ve önlenmesi için helicrysum bitkisinin kullanılmasını önermiştir. Kuru cildin sebebi endojen veya eksojen faktörler olabilmektedir. su/lipidlerden yoksun bir stratum corneum Rahatsız edici pürüzlü ve pullu cilt yüzeyi oluşturmaktadır.
Bu Bir savunma reaksiyonudur ve cilt bariyerinin değiştirilmesi, homeostaz restorasyonunu başlatmak için sitokinlerin üretimini uyarır, ancak bu aynı zamanda bariyeri daha da zayıflatan bir inflamatuar yanıtı da indükleyebilir işte bu noktada Helichrysum özü, kuru cildin yönetimi için umut verici bir aktif bileşendir. (14)
Sonuç
Yapılan tüm bu araştırmalar sonucunda Helicrysum türlerinden elde edilen esansiyel yağlar ve bu yağların bileşimlerinden elde edilen kremler, jeller, pomadların cilt onarımını sağlamada, cilt kuruluğunda meydana gelebilecek hasarı gidermede, beraberinde Stratum corneum ( Derinin dış tabakası, epidermis ) tabakasını yenilemede, hücre çoğalmasını tetiklemede, UV ışınlarının ciltte oluşturmuş olduğu olumsuz etkileri gidermede ve neticesinde de cilt yaşlanmasını geciktirmekte de etkili olduğu düşünülmektedir.
Mucizevi Bitki İşte Ölmez Çiçek Hakkında Bilinenler
Bin yıllardır bitkilerin özleriyle şifa bulan insanoğlu, farklı coğrafyalarda ve farklı zamanlarda aynı bitkiyi farklı isimlerle anmıştır helicrysium bitkisi de bunlardan bir tanesidir. Bilimsel ismini Yunanca “helios” (güneş) ve “krysos” (altın) kelimelerinden köken almışken, saplarında bulunan bir bileşikten ötürü koparıldığında bile çürümeden kalmasından dolayı ölmez çiçek olarak anılıyor.
Ülkemizde daha çok Akdeniz bölgesinde kuru, kayalık veya kumlu zeminde yetişir ve diğer bir yöresel adı güneş otu olan kahramanımız adında geçtiği üzere güneşe çok fazla ihtiyaç duyuyor ve yaklaşık 50 cm yüksekliğe ulaşabilen yarı çalılıklar oluşturur. Bu bitkinin bu zamana kadar 500 farklı türü tespit edilmiştir.
Ölmez çiçek yağı, bitkinin çiçekli üst kısımlarından elde edilir. Yaklaşık olarak 350 kg bitkiden 1 kg ölmez çiçek yağı elde edilmektedir. Hasat edilen bitkiler, damıtma ünitelerinde damıtılır. Buhar yoluyla bitkiden uzaklaştırılan uçucu yağ, yoğuşturulur ve böylece en saf haline ulaşır.
Ölmez Çiçek Yağının Ciltteki Önemli Fonksiyonlarından Birisi Hücre
Yenileyici özelliği ile anti-aging cilt yaşlanmasına karşıtı etki gösteren uçucu yağlardan olmasıdır. Kozmetik bakım ürünlerinde tercih edilmesinin en önemli sebeplerinden birisi de budur. Hızlı emilen, cilt metabolizmasına dahil olarak cildi besleyen ve bakım sağlayan Ölmez Çiçek yağı, %100 doğal ve etkili bir cilt bakımı sunar.
Yaşlanma karşıtı etkilerinin yanı sıra cildi UV ışınlarının zararlı etkilerinden korur ve UV ile yıpranan cilt tabakasını onarmada etkilidir. Cilt kuruluğu nedeni ile cilt yüzeyinde meydana gelebilecek hücre yıpranmalarına karşı hücreleri yenileyerek daha genç canlı ve dinamik ve parlak bir cilt görünüm elde etmeyi sağlar.
Ölmez çiçek ve bu bitkiden elde edilen kozmetik ürünler yanlızca hücre yaşlanmasına karşı etkili değil bununla birlikte yara iyi edici, antiinflamatuar, antifungal, antibakteriyel, ve antioksidan özellikleri ile cildinizde bulunan zararlı bakteri ve iltihaplanmaya sebep olacak etkenlerinde önüne geçer ayrıca cilt yüzeyinde meydana gelen lekelenmeler ve güneş yanıklarına karşı hücre yenilenmesinde bu bitkinin yağlarından faydalanıldığı bilinmektedir.
Kaynakça
1- Kattge, J., Bönisch, G., Díaz, S., Lavorel, S., Prentice, I. C., Leadley, P., Tautenhahn, S., Werner, G., Aakala, T., Abedi, M., Acosta, A., Adamidis, G. C., Adamson, K., Aiba, M., Albert, C. H., Alcántara, J. M., Alcázar C, C., Aleixo, I., Ali, H., Amiaud, B., … Wirth, C. (2020). TRY plant trait database – enhanced coverage and open access. Global change biology, 26(1), 119–188. https://doi.org/10.1111/gcb.14904
2- R.Perrinia I., Morone-FortunatoaE., Lorusso bP., Avatob Glands, essential oils and in vitro establishment of Helichrysum italicum (Roth) G. Don ssp. microphyllum (Willd.)Nyman (2008) https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2008.07.010
3- N.G.PassalacquaaP.M.GuarrerabG.De Finec Contribution to the knowledge of the folk plant medicine in Calabria region (Southern Italy) (2007) Fitoterapia 78(1), 52-68
https://doi.org/10.1016/j.fitote.2006.07.005
4- Czinner, E., Hagymási, K., Blázovics, A., Kéry, A., Szoke, E., & Lemberkovics, E. (2000). In vitro antioxidant properties of Helichrysum arenarium (L.) Moench. Journal of ethnopharmacology, 73(3), 437–443. https://doi.org/10.1016/s0378-8741(00)00304-4
5- Carini, M., Aldini, G., Furlanetto, S., Stefani, R., & Facino, R. M. (2001). LC coupled to ion-trap MS for the rapid screening and detection of polyphenol antioxidants from Helichrysum stoechas. Journal of pharmaceutical and biomedical analysis, 24(3), 517–526. https://doi.org/10.1016/s0731-7085(00)00431-3
6-Aslan, M., Orhan, D. D., Orhan, N., Sezik, E., & Yeşilada, E. (2007). A study of antidiabetic and antioxidant effects of Helichrysum graveolens capitulums in streptozotocin-induced diabetic rats. Journal of medicinal food, 10(2), 396–400. https://doi.org/10.1089/jmf.2006.293
7- Rivera, D., & Obón, C. (1995). The ethnopharmacology of Madeira and Porto Santo Islands, a review. Journal of ethnopharmacology, 46(2), 73–93. https://doi.org/10.1016/0378-8741(95)01239-a
8- Bauer, J., Koeberle, A., Dehm, F., Pollastro, F., Appendino, G., Northoff, H., Rossi, A., Sautebin, L., & Werz, O. (2011). Arzanol, a prenylated heterodimeric phloroglucinyl pyrone, inhibits eicosanoid biosynthesis and exhibits anti-inflammatory efficacy in vivo. Biochemical pharmacology, 81(2), 259–268. https://doi.org/10.1016/j.bcp.2010.09.025
9- Han, X., Beaumont, C., & Stevens, N. (2017). Chemical composition analysis and in vitro biological activities of ten essential oils in human skin cells. Biochimie open, 5, 1–7. https://doi.org/10.1016/j.biopen.2017.04.001
10- Andjić, M., Božin, B., Draginić, N., Kočović, A., Jeremić, J. N., Tomović, M., Milojević Šamanović, A., Kladar, N., Čapo, I., Jakovljević, V., & Bradić, J. V. (2021). Formulation and Evaluation of Helichrysum italicum Essential Oil-Based Topical Formulations for Wound Healing in Diabetic Rats. Pharmaceuticals (Basel, Switzerland), 14(8), 813. https://doi.org/10.3390/ph14080813
11- Li, Y., Li, J., Zhao, C., Yang, L., Qi, X., Wang, X., Zhou, Q., & Shi, W. (2021). Hyperglycemia-reduced NAD+ biosynthesis impairs corneal epithelial wound healing in diabetic mice. Metabolism: clinical and experimental, 114, 154402. https://doi.org/10.1016/j.metabol.2020.154402
12- Andjić, M., Božin, B., Draginić, N., Kočović, A., Jeremić, J. N., Tomović, M., Milojević Šamanović, A., Kladar, N., Čapo, I., Jakovljević, V., & Bradić, J. V. (2021). Formulation and Evaluation of Helichrysum italicum Essential Oil-Based Topical Formulations for Wound Healing in Diabetic Rats. Pharmaceuticals (Basel, Switzerland), 14(8), 813. https://doi.org/10.3390/ph14080813
13-Granger, C., Brown, A., Aladren, S., & Narda, M. (2020). Night Cream Containing Melatonin, Carnosine and Helichrysum italicum Extract Helps Reduce Skin Reactivity and Signs of Photodamage: Ex Vivo and Clinical Studies. Dermatology and therapy, 10(6), 1315–1329. https://doi.org/10.1007/s13555-020-00443-2
14-Bize, C., Le Gélébart, E., Moga, A., Payré, B., & Garcia, C. (2021). Barrier disruption, dehydration and inflammation: Investigation of the vicious circle underlying dry skin. International journal of cosmetic science, 43(6), 729–737. https://doi.org/10.1111/ics.12748
